ειδικές προτάσεις

Ειδικές λέγονται οι προτάσεις που εισάγονται με τους ειδικούς συνδέσμους ότι, πως, που.

Εξαρτώνται:

1ον από ρήματα: α. λεκτικά, δηλαδή τα ρήματα που δηλώνουν λόγο, π.χ. λέω, ομολογώ, ισχυρίζομαι, υπόσχομαι, κατηγορώ, συκοφαντώ, ειδοποιώ, τηλεφωνώ, ανακοινώνω, γράφω, διαβάζω, σημειώνω, υπονοώ κ.ά. • Μου ανακοίνωσε ότι παραιτήθηκε. • Με ειδοποίησε ότι δε θα έρθει στο πάρτι.   β. δεικτικά, δηλαδή τα ρήματα που έχουν τη σημασία του δείχνω, όπως: αποδεικνύω, δηλώνω, φανερώνω, παρασταίνω, πείθω, προσποιούμαι, παριστάνω κ.ά. • Προσποιήθηκε ότι είναι άρρωστος. • Της έδειξε ότι έκανε λάθος που πήγε στο χορό.   γ. αισθητικά, δηλαδή τα ρήματα που έχουν σχέση με τις αισθήσεις, π.χ. βλέπω, ακούω, νιώθω, καταλαβαίνω, παρατηρώ κ.ά. • Νιώθω ότι δε σου άρεσε το φαγητό. • Κατάλαβε πως έπρεπε να φύγει.   δ. δοξαστικά, δηλαδή όσα έχουν τη σημασία του νομίζω, όπως: πιστεύω, υποθέτω, υποψιάζομαι, φαντάζομαι κ.ά. • Υποψιάζομαι πως αυτός είναι ο κλέφτης. • Να υποθέσω ότι συμφωνείς; ε. γνωστικά, δηλαδή όσα σημαίνουν γνώση, π.χ. γνωρίζω, ξέρω, μαθαίνω, πληροφορούμαι, εννοώ, κατανοώ κ.ά. • Μαθαίνω ότι δεν είσαι προσεκτικός στο σχολείο.   2ον από απρόσωπα ρήματα ή απρόσωπες εκφράσεις που έχουν συγγενική σημασία με τα ρήματα που προαναφέραμε, π.χ. λέγεται, φαίνεται, διαδίδεται, υποτίθεται, έχω τη γνώμη, έχω την υποψία, έχω την πληροφορία, είμαι της γνώμης, είμαι βέβαιος, είμαι σίγουρος, είναι κρίμα, είναι ψέμα, είναι βέβαιο κ.ά. • Λέγεται πως το αεροπλάνο θα έχει καθυστέρηση. • Έχω τη γνώμη πως η στάση του δεν ήταν η σωστή. • Είμαι βέβαιος πως εσύ φταις για όλα. • Είναι ψέμα ότι ο μοναδικός φταίχτης ήταν ο Γιώργος.   3ον από ουσιαστικά που έχουν συγγενική σημασία με τα ρήματα που προαναφέραμε, π.χ. γνώση, γνώμη, διάδοση, πληροφορία, αίσθηση, δήλωση, αντίληψη, υποψία, ελπίδα κ.ά. • Αποδείχτηκε ψεύτικη η διάδοση, πως το αεροπλάνο θα έχει καθυστέρηση. • Η πληροφορία, ότι θα πάρουμε τελικά το δάνειο, με ενθουσίασε. 4ον από αντωνυμίες δεικτικές και αόριστες ουδετέρου γένους, π.χ. αυτό, εκείνο, κάποιο, κάτι κ.ά. • Όλοι το ξέρουν αυτό, ότι θα παντρευτεί την Ελένη. • Μάλλον ξέχασες κάτι, πως κανείς δε θα μας αφήσει να φύγουμε.

χρησιμοποιούνται:

α. ως υποκείμενο των απρόσωπων ρημάτων ή εκφράσεων, π.χ. • Λέγεται πως το αεροπλάνο θα έχει καθυστέρηση. • Έχω τη γνώμη πως η στάση του δεν ήταν η σωστή.   β. ως αντικείμενο, π.χ. • Υποψιάζομαι πως αυτός είναι ο κλέφτης. • Προσποιήθηκε ότι είναι άρρωστος.   γ. ως επεξήγηση, π.χ. • Αποδείχτηκε ψεύτικη η διάδοση, ότι το αεροπλάνο θα έχει καθυστέρηση. • Όλοι το ξέρουν αυτό, ότι θα παντρευτεί την Ελένη.   δ. ως κατηγορούμενο (σπανιότερα) π.χ. • Ο Νίκος φαίνεται ότι είναι βαριά άρρωστος.

ΕΙΔΙΚΕΣ ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΙΣ

1) Οι ειδικές προτάσεις μπορεί να εισάγονται και με το να, όταν το ρήμα της πρότασης από την οποία εξαρτώνται εκφράζει αμφιβολία, π.χ. • Πιστεύω να έρθεις στο πάρτι (ότι θα έρθεις στο πάρτι). • Είναι πιθανό να τα έφαγε όλα ο Γιώργος (ότι ο Γιώργος τα έφαγε όλα). 2) Μερικές φορές μπορεί να εισάγονται και με το σύνδεσμο και, όταν το ρήμα της πρότασης από την οποία εξαρτώνται έχει τη σημασία του αισθάνομαι ή νομίζω, π.χ. • Νομίζεις και έφυγε επίτηδες με τέτοιο τρόπο (ότι έφυγε…)

Κλείσε